بررسی اثر بخشی روش های فعال تدریس
چکيـــده مطالب
اولين گام برای موفقيت در کار معلمی ايمان به رسالت معلم و عشق ورزيدن به شاگردان اسـت. معلم بايد از ويژگيهای شخصيتی مطلوبی برخوردار باشد زيرا شخصيت وی و علاقه و ايمـــانش از عوامل بسيار مهم و موثر در فرايند آموزش است . معلم بايد با نظريه ها واصول يادگيری آشنا باشد و تدريس را فقط انتقال واقعيتهای علمـــی نداند وتجارب يادگيری را منحصر به نشستـــن در کلاس، گوش دادن و حفظ کردن مطالب شنيده شده يا نوشته شده درکتاب تصورنکند چرا که در اين صورت به تقويت کنجکاوی کنجکاوی و پرورش استعداد و تفکر علمی دانش آموزان دست نخـواهد يافت هيچ يک از روش های تدريس فی نفســه خوب يا بد نيستند بلکه نحوه و شـــرايط استفاده از آنهاست که باعث قوت يا ضعف شان می شود . بطور کلی تدريـس همان تعامل رفتار متقابل معـــلم و شاگرد بر اساس يک طرح منظـــم و هدف دار است که معلم منظـور تغيير مطلوب در رفتار شاگرد استفاده می کند که همان مفهوم يادگيری است که از انــواع از آن می توانيم به مهـــارتهای ذهنی ، مهارتــــهای جسمانی و طرز تفکر اشاره داشته باشيـــم . حال آنکه يک معلم در جريان ياددهی و يادگيــــری چه مديريتی را بکار برد که يادگيری به نحو صحيح انجام پذيرد رعايت يکسری قوانين يادگيـــری اعم از
1- قانون آمادگی
2- قانون تمرين
3- قانون تاثير
4- قانون تقدم
5- قانون شدت
6- قانون تاخير
است که درمقاله بنده شرح آنها آمده است. درضمن از جمله عامل های کليدی مديريت کلاس سودمند داشتن
1- برنامه ريزی
2- استوار و پا برجايی مقــررات قابل استفاده
3- شروعی نيــک
4- بازنگری محيط کلاس درس
5- حفظ و نگهداری سودمند و کارايی پرونده ها
6- پديد آوردن راهبردهايی برای مديـريت موارد انقطـاعی و گسسته است .يک معلم بايد در جريان تدريس خويش هوشيارانه از ميان راههای گوناگون تدريس بهترين راه يا روش تدريس را با توجه به زمان ومکان و شرايط آموزشی انتخـاب کند . روش تدريس می تواند موثـــر و مثبت باشد که در نهــــايت منجر به شکوفايی خلاقيت دانش آموزان شود . روش تدريس فعـــال فراگير را بر می انگيزد تا خودش بتواند مجهولات را کشف کند . ابتدا معلم برای يک تدريس فعال بايد طراحی آموزشی خوبی را تنظيــم کند.
ازروشهای اکتشافی وفعال برای تدريس بهره گيرد و به استعداد وعلايق شاگردان توجه داشته باشد. يادگيری اکتشافی يک نوع يادگيری است که ازطريق مشارکت فعال معلم ودانش آموزان صورت گيرد که يـــک نوع روش تدريس ياددهی _ يادگيری فعــال می باشد که فراگيـــران روشهای يادگيری را می دانند و در واقع آنها در جريان آموزش خود به نوعی برنامه ريزی اجرا و ارزشيابی می پردازند و نقش مربی و معلم تسهيل يادگيری و راهنمايی است و مهارتهايی چون انديشيدن ، حل مسئله تفکـر و خلاقيت اهميت ويژه ای دارد روحيه جستجوگری و تفحص در افراد تقــويت می شود . در فرآيند آموزش و تدريس دانش آموزان با سوالات زيادی روبرو می شود و آنان برای سوالات ايــجاد شده فرضيه سازی و آنها را بر اساس روشهای مناسب بررسی می کنند . از ديگر روشهای فعال تدريس روش حل مسئله است. البته مسئله به معنی مشکل نيست .بلکه رسيدن به هدف در هر اقدامی به نوعی حل مسئله است . البته مراحا خاص به خود را دارد که با توجه به الگوی جان ديويی
1- مشخص کردن مسئله
2- جمع آوری اطلاعات برای ساخــت فرضيه
3- فرضيه سازی
4- آزمايش فرضيه
5- نتيجه گيری و تعميـــم کاربرد آن می باشد . البته رعايــت نکاتی از جمله
موضوعات تدريس بايد با شرايط و خصوصيات مراحل الگوی انتخاب شده مناسب باشد. روش های جمع آوری اطلاعات و منابع اطلاعـــاتی به دانش آموزان معرفی شود ضروريست. از ديگر روشهای فعال تدريس روش بارش فکری است يعنی اجرای فنی که از طريـــق آن عده ای می کوشند برای حل يک مسئله به خصوص با انباشتن تمام فکر و انديشـــه هايی که همانجــا به وسيله ی اعضا ارائه می گردد. راه حلی بيابند که البته رعايت نکاتی چون بارش فکری يک روش وقـتی گروهی است يا نوعــی حمله ذهنی به موضوع است که طی آن شـرايطی ايجـــاد می شود که شرکت کنندگان فی البداهه نظر خود را ابراز می دارند. ضــــروری است در ضمن رعايت قوانينــــی چون
1- انتقاد ممنوع است
2- قضاوت و ارزشيابی در مورد انديشه و فکر اعضا ممنوع است .
3- کميت انديشه ها و نظريات مطلوب است
4- ترکيب ، تلقين و تغييـر دادن انديشــه ی ديگران آزاد است و مواردی ديگر الزامی است . از ديگر روشهای فعال روش مباحثه ای ( گروهی ) است که سبب رشد و گسترش مهارت های ارتباطی می گردد چرا که فراگيرندگان امکان بحث و تبادل نظـــر پيدا می کند . و از طريق ارتباطات و تبادل تجربيات قدرت کلام و بداعت را در آن تقــويت می کند که جزء يادگيرندگان اکتشــــافی است.
روش مباحثه ای يک روش قديمی است که همواره برای تجزيه و تحليل مطالبه موضوعات و بسط و گسترش آنها به کار رفته است. و از مزايای اين روش از جمله
1- مفهــوم مشارکت و تلاش برای دانش آموزان روشن می شود .
2- بحث های گروهی ذهن فراگيرندگان را پويا و فعال می کنــد .
3- توانايی تفکر انتقادی در آنان افزايش می يابد .
4- توانايی سخن گفتن و مهارتها ی کلامی برای برقراری ارتباط پرورش می يابد .
5- کم رويی و خجالت دانش آموزان کاهـش می يابد و ...
البته بهترين روشی که معلم در بحث گروهی بايد در پيش گيرد بعد از صحبتـهای معمولی و معــرفی موضوع مورد بحث بلافاصلــه سکوت اختيــار کند و به صورت شنونده ای علاقه مند در آيد . وظيفه اصلی او دربحث گروهی تحليل و ارزشيابی جريان بحث ، منطق ، سازمان و صحت مطالب گفته شده است . از آنجــا که حاصـــل مطالعـــه ، انديشه و تجـــزيه يک فرد عادی از نقــص نيست ، از همه انديشمندان و صاحبنظران جامعه ی تعليم و تربيت می خواهـم که با رهنمودها و پيشنـــهادهای خود مشوق نگارنده در بهبود نگارش مقاله های بعدی باشند .
مطالبی در مورد مدیریت اموزشی