مدیریت آموزشی

هوالجمیل

عکسی از آن جمال است هر حسن وهر جمالی       نقشی از آن نگار است هر نقش وهر نگاری

مقدمه :

حدود %6 از ساعات درسی هفتگی به «هنر » اختصاص دارد .

بررسی ها نشان می دهد از سال 1316 تا کنون درس هنر در برنامه ریزی دوره ی ابتدایی وجود داشته و در دوره های مختلف شامل نقاشی ، رسم ، کاردستی ، سرود و خوشنویسی بوده است . تاسال 1373 کتاب هنر برای کلاس های چهارم وپنجم ابتدایی وجود داشته و پس از آ ن کتابی چاپ نشده است .

تعریف هنر :

واژه ی هنر ،ریشه ی سانسکریت دارد و ترکیبی بوده از دو کلمه ی «سو» و « نر یا نره » .

این لفظ به زبان اوستایی وارد شده ، « سین » به  «ها» قلب شده و به « هونر » تبدیل شد که در اوستا از صفات اهورامزدا بوده و در فارسی میانه به صورت « هنر » به معنای انسان کامل یا فرزانه آمده است .

امروزه به معنای خاص به هر گونه فعالیتی که هم خود انگیخته و هم مهار شده باشد «هنر » می گویند .

راهنمای درس هنر :

کتاب شامل 3 فصل است :

فصل اول : آشنایی با برنامه های درس هنر که شامل : جایگاه و نقش هنر ، عناصر اسای برنامه ی درسی هنر ف رویکرد برنامه واهداف کلی در 3 حوزه ی دانش ، مهارت  ونگرش .

فصل دوم : محتوای برنامه که شامل  هنر های تجسمی ( نقاشی وکاردستی ) – حوزه ی هنر های شنیداری ( تربیت شنوایی ) و حوزه ی هنرهای نمایشی ( قصه گویی ونمایش ) مطرح می شوند .

فصل سوم : اجرای برنامه که شامل : طراحی آموزش واجرای آن ، ارزشیابی فعالیت های هنری دانش آموزان است .

جایگاه و نقش هنر در برنامه های درسی :

پژوهشگران معتقدند که هر فرد برای زندگی در جامعه یا به اصطلاح شهر وند خوب بودن باید با هوش باشد که در ذیل به بررسی انواع هوش می پردازیم .

1-     هوش کلامی ( زبانی ) : توانایی کاربرد درست واژه ها و عبارت ها به صورت گفتاری و نوشتاری است .

هوش منطقی – ریاضی : توانایی استفاده درست از اعداد و ارقام و بیان استدلال منطقی و درست در طبقه بندی ، استنباط ، تعمیم ، محاسبه ، آزمون و فرضیه است .

2-    هوش فضایی – مکانی : توانیی فکر در قالب شکل ها و الگو هاست و مستلزم شناسایی رنگ ، خط ، شکل ، فضا ورابطه ای است که میان این عوامل وجود دارد .

3-    هوش حرکتی – جسمانی : توانایی بهره مندی از کل یا بخشی از بدن برای بیان افکار و احساسات است .

4-    هوش موسیقیایی : ظرفیت تفکر در حیطه ی موسقی است .

5-    هوش درون فردی : شناخت دقیق فرد از خویشتن ، علایق و ... است .

6-    هوش میان فردی : توانایی درک احساسات وحالات روحی دیگران که مستلزم حالات چهره ، صدا و ایما واشاره است .

7-    هوش طبیعت گرا : مهارت در شناخت و طبقه بندی گونه های مختلف گیاهان وجانوران و محیط فردی وسایر پدیده هاست .

8-    هوش وجود گرا : توجه انسان به معنای زندگی است .

نکته 1) احساس + عواطف و اندیشه =  فرایند تولید هنری  + ابزار و مواد مورد نیاز =  محصول هنری

نکته 2) درس هنر دوره ی ابتدایی با « ارتباط با طبیعت » شروع می شود .

رویکرد برنامه درسی هنر  :

رویکرد برنامه درسی هنر « تربیت هنری » است . یعنی انجام فعالیت هنری در فضایی که کودکان آزادانه تخیل واندیشه کنند ، حواس «ها تقویت شود ، ظرفیت های نهفته ی هوش و تفکر آن ها پرورش یابد و عواطف واحساس آن ها توسعه یابد و استعداد ها و خلا قیت هایشان شکوفا شود ، به تربیت هنری منجر می شود .

ارکان تربیت هنری  :

1) زیبایی شناسی   

2) ارتباط با طبیعت     

3) آشنایی با تاریخ هنر       

4) تولید محصول هنری    

5) نقد هنری

اصول برنامه ی درسی هنر :

1)       برخورداری درس هنر از یک جایگاه مستقل وتعریف شده « قرار دادن در برنامه هفتگی مدارس »

2)      جامعیت محتوایی : درس هنر از تعداد و تنوع رشته های هنری برخوردار است .

3)     انعطاف پذیری : معلمان با توجه به تناسب امکانات اجرایی در کلاسهای درس می توانند برنامه ها را با انعطاف های لازم ( تفاوت های فردی دانش آموزان ، شرایط دبستان وکلاسهای درسی و .... ) اجرا کنند .

4)      کودک محوری : دانش آموز آزاد ، فعال و جستجو گر است .

5)     پرورش خلاقیت : تمایل به بسط وگسترش تجربه ها ، سازگاری خیال پردازی و پشتکار را در دانش آموزان پرورش می دهد .

6)      تلفیق رشته های هنری : دریافت های حسی انسان به گونه ای است که بهطور همزمان همه چیز را می بیند ، صداهای اطراف را می شنود و ..... بنا براین به سختی میتوان مرز روشنی بین رشته ای هنری قایل شد .

7)     مشارکت: با توجه به استعداد ، علاقه ونیازدانش آموزان آن ها را در برنامه ی ریزی ساعت درسی هنر مشارکت می دهد.

8)     پویایی و استمرار : اصل انعطاف پذیری به عنوان عامل درونی بر پویایی و استمرار برنامه ی درسی موثر است .

اهداف برنامه درسی هنر :

        1)    اهداف حوزه ی دانش :

 آشنایی با طبیعت – آشنایی با رشتا اهی هنری – آشنایی مقدماتی با ابزار و مواد – آشنای با میراث فرهنگی

   2)     اهداف حوزه ی مهارت :

         توسعه مهارت حسی – گفتاری – حرکتی برای کاربد ابزار – بررسی قابلیت های تفکر – مهارت های آجتماعی  توسعه     و توانایی بیان افکار و احساسات در قالب های هنری

  3 )   اهداف حوزه ی نگرش :

 توجه به زیبایی ها و پرورش حس زیبایی شناسی – تمایل به ابراز احساسات – توجه به توانایی های خود – علاقه به کاووشگری و کسب تجربه در رشته های مختلف هنری – توجه به حفظ میراث فرهنگی – تمایل به برقراری ارتباط .